Diagnostyka obrazowa chorób reumatycznych i monitorowania leczenia biologicznego

Książka powstała na podstawie wykładów wygłoszonych w trakcie konferencji Diagnostyka obrazowa chorób reumatycznych i monitorowania leczenia biologicznego. Konferencja odbyła się w Toruniu w dniach 14 kwietnia 2018 roku. Wzięli w niej udział wybitni specjaliści z zakresu reumatologii i radiologii z całego kraju.
Celem tej książki jest przybliżenie roli, jaką pełni obecnie diagnostyka obrazowa w reumatologii. Aktualnie wiele uwagi, zresztą bardzo słusznie, poświęca się najnowszym terapiom stosowanym w chorobach reumatycznych i monitorowaniu skuteczności, coraz częściej za pomocą badań obrazowych, takich jak: ultrasonografia (USG), tomografia komputerowa (TK) czy obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI). Zastosowanie diagnostyki obrazowej nie sprowadza się jednak jedynie do procesu diagnostycznego. Jej rola obecnie polega również na monitorowaniu skuteczności prowadzonego leczenia. Aktualnie wyżej wymienione nowoczesne badania obrazowe stają się coraz ważniejsze w procesie diagnostyczno-terapeutycznym. Trudno oczekiwać, aby terapia była skuteczna, gdy choroba jest zbyt późno lub niewłaściwie rozpoznana. Często badania obrazowe pozwalają zarówno na rozwianie wątpliwości diagnostycznych, jak i wcześniejsze rozpoznanie choroby. Od momentu odkrycia promieniowania RTG u schyłku XIX wieku radiologia przeszła niesłychanie długą drogę. Jej początki nie były łatwe często stosowane metody badawcze były bardzo siermiężne W połowie ubiegłego stulecia zaczynała się dopiero rozwijać ultrasonografia, bez której trudno sobie dzisiaj wyobrazić nowoczesny gabinet reumatologa. Często słyszy się wręcz zdanie, że ultrasonograf jest współczesnym stetoskopem w rękach klinicysty. Patrząc na rozwój zarówno reumatologii, jak i radiologii, można zaryzykować stwierdzenie, że rewolucja w stosowanych terapiach wymusiła na reumatologach wykorzystanie możliwości diagnostycznych, jakie oferują badania obrazowe.
Trudno było oczekiwać wielkiej dynamiki zmian w aktywności choroby u pacjentów leczonych solami złota. Jednakże dzisiaj, w XXI wieku, terapie biologiczne umożliwiają uzyskanie poprawy stanu zdrowia u pacjentów, u których w przeszłości byłoby to niemożliwe. Remisja w chorobach reumatycznych nie jest obecnie marzeniem zarówno pacjentów, jak i lekarzy dzisiaj stanowi ona realny cel leczenia. W wielu wypadkach trudno obecnie o dokładniejszą ocenę stanu zdrowia pacjentów niż uzyskane wyniki z badań obrazowych. Umożliwiają one często wykrycie aktywności choroby na poziomie, który pozostaje niewidoczny w ocenie klinicznej. W badaniach naukowych również nie sposób nie zauważyć roli, jaką pełni diagnostyka obrazowa. Parametry laboratoryjne, ocena kliniczna, to obecnie za mało skuteczność najnowszych terapii standardowo ocenia się w takich badaniach, jak: USG, TK czy MRI.
Spektrum możliwości, jakie otworzyła przed reumatologami diagnostyka obrazowa, jest ogromne i co najważniejsze, jest to obszar, w którym cały czas obserwujemy dynamiczny rozwój.
Przy stosowanych terapiach, jakimi obecnie dysponujemy, brak właściwej oceny stanu zdrowia pacjenta może skutkować wystąpieniem efektów ubocznych na skutek ich długotrwałego stosowania lub może doprowadzić do zaostrzenia choroby przy zbyt wczesnym ich odstawieniu. Z tego względu, stosując nowoczesne, niezwykle skuteczne, ale również agresywne terapie lecznicze, musimy
mieć odpowiednie narzędzia pozwalające na ocenę ich skuteczności. Stąd się wziął pomysł na zorganizowanie konferencji. Stanowi ona swoiste
streszczenie rozwoju diagnostyki obrazowej w reumatologii w przeciągu dwóch ostatnich dekad pokazuje, jak można wykorzystać dostępne metody obrazowania w połączeniu z najnowszymi terapiami lekowymi. Jedynie takie kompleksowe podejście umożliwia właściwe zarządzenie stosowanym leczeniem i pełne wykorzystanie dostępnych narzędzi w walce o zdrowie pacjentów.

Ze Wstępu

Spis treści:

1. Niestabilność zęba obrotnika w chorobach reumatycznych na przykładzie pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów
2. Wykorzystanie metody niskiej dawki w tomografii komputerowej wysokiej rozdzielczości w badaniu klatki piersiowej u pacjentów z układowymi chorobami tkanki łącznej
3. Wartość diagnostyczna tomografii komputerowej wysokiej rozdzielczości z wykorzystaniem protokołu niskiej dawki
4. Metoda ilościowej oceny zapalenia stawów krzyżowo-biodrowych w rezonansie magnetycznym
5. Przydatność rezonansu magnetycznego w ocenie atrofii mięśniowej w zespołach bólowych kręgosłupa
6. Od nietoperzy i żołnierzy do błony maziowej - niezwykła historia ultradźwięków
7. Nowoczesne techniki obrazowania w ultrasonografii
8. Ultrasonograficzna ocena zapalenia błony maziowej u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów na podstawie wytycznych grupy roboczej EULAR-OMERACT [1-2]
9. Ultrasonografia w diagnostyce węzłów chłonnych czy wielkość zawsze ma znaczenie?
10. Rola USG narządu ruchu w diagnostyce i leczeniu wybranych spondyloartropatii seronegatywnych ocena entezopatii w łuszczycowym zapaleniu stawów
11. Badania obrazowe stawów przedniej powierzchni klatki piersiowej
12. Diagnostyka ultrasonograficzna w reumatologii dziecięcej
13. Zastosowanie ultrasonografii w diagnostyce pierwotnego zespołu Sjogrena
14. Czy istnieją obecnie podstawy, aby monitorować leczenie biologiczne za pomocą USG? Perspektywa duńska
15. Ultrasonografia we wczesnym zapaleniu stawów
16. Znaczenie kapilaroskopii we współczesnej reumatologii - nowe wyzwania i perspektywy
17. Dziecko z objawami choroby reumatycznej - kiedy wykonać badanie kapilaroskopowe?
18. Przydatność kapilaroskopii w ocenie zmian w mikrokrążeniu pod wpływem stosowanego leczenia
19. Jakie znaczenie ma mikroangiopatia u pacjenta z objawem Raynauda?
20. Kapilaroskopia w chorobach spoza spektrum twardziny układowej
21. Jakie parametry badania kapilaroskopowego powinny być oceniane w diagnostyce chorób reumatycznych?
22. Diagnostyka obrazowa młodzieżowego idiopatycznego zapalenia stawów
23. Remisja młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów a leczenie biologiczne
24. Znaczenie echokardiografii w diagnostyce reumatoidalnego zapalenia stawów
25. Monitorowanie skuteczności leczenia biologicznego za pomocą ultrasonografii - doświadczenia własne
26. Przydatność diagnostyki obrazowej w rozpoznawaniu zapaleń naczyń związanych z przeciwciałami przeciwcytoplazmatycznymi neutofili
27. Zespół Susaca - obraz kliniczny i postępowanie diagnostyczne
28. Zastosowanie badań obrazowych w rozpoznawaniu i ocenie zaawansowania zmian kostno-stawowych u chorych na twardzinę układową